Μόνο άρρενες επιτρέπεται να επισκεφθούν το Άγιο Όρος. Το άβατον του Αγίου Όρους επικυρώθηκε και θεσμοθετήθηκε ήδη από τα μέσα του 5ου αιώνα. Η παράδοση αναφέρει ότι επισκέφθηκε κάποτε τη Μονή Βατοπαιδίου η βασίλισσα Γάλα Πλακιδία, κόρη του Μεγάλου Θεοδοσίου. Ενώ προχωρούσε με σκοπό να μπει στο καθολικό από την πλάγια μικρή πόρτα, άκουσε μια φωνή που προερχόταν από την εικόνα της Παναγίας: «Τι θέλεις εσύ, γυναίκα, εδώ στον τόπο των μοναχών; Στάσου και μην προχωρείς ούτε βήμα». Έντρομη τότε η βασίλισσα ζήτησε συγχώρεση από την Παναγία και αναχώρησε αμέσως από το Άγιον Όρος.
Αργότερα, το άβατον επικυρώθηκε με βασιλικά διατάγματα και τηρείται αυστηρά μέχρι σήμερα.
Η πρόσβαση στο Άγιο Όρος είναι περιορισμένη και ελέγχεται, γιατί η χερσόνησος έχει το καθεστώς ιδιαίτερης μοναστικής πολιτείας. Για να το επισκεφθεί κάποιος, χρειάζεται να διαθέτει το απαραίτητο διαμονητήριο (ΔΙΑΜΟΝΗΤΗΡΙΟΝ), δηλαδή την άδεια εισόδου στην Αθωνική Πολιτεία. Χωρίς αυτό, δεν θα μπορείτε να επιβιβαστείτε στο πλοίο που εξυπηρετεί τις γραμμές του Αγίου Όρους. Πριν την επιβίβαση πραγματοποιείται έλεγχος από εκπροσώπους του Λιμενικού Σώματος και του γραφείου προσκυνητών στην Ουρανούπολη.
Εκτός από την άδεια εισόδου, το διαμονητήριο δίνει στον κάτοχό του το δικαίωμα φιλοξενίας σε κάποιο από τα μοναστήρια του Αγίου Όρους. Τα διαμονητήρια είναι δύο ειδών:
Το γενικό διαμονητήριο («ΓΕΝΙΚΟΝ ΔΙΑΜΟΝΗΤΗΡΙΟΝ») εκδίδεται σε περιορισμένο αριθμό προσκυνητών, απευθείας από την Ιερά Επιστασία του Αγίου Όρους. Ο συνολικός ημερήσιος αριθμός των διαμονητηρίων δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 130: 100 για Έλληνες πολίτες και 30 για Χριστιανούς Ορθόδοξους, πολίτες άλλων χωρών. Αιτήσεις ετεροδόξων ή αλλοθρήσκων που επιθυμούν να επισκεφθούν το Άγιο Όρος εξετάζονται η κάθε μια ξεχωριστά.
Ο κάτοχος γενικού διαμονητηρίου επιτρέπεται να ζητήσει φιλοξενία σε οποιοδήποτε μοναστήρι.
Μπορείτε να κάνετε κράτηση στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση: athosreservation@gmail.com
Το ειδικό διαμονητήριο («ΕΙΔΙΚΟΝ ΔΙΑΜΟΝΗΤΗΡΙΟΝ») (άδεια εισόδου για συγκεκριμένο μοναστήρι) εκδίδεται από κάθε μοναστήρι, για να παρέχει διαμονή στους προσκυνητές του. Σημειώστε ότι ένα μοναστήρι μπορεί να αρνηθεί να παράσχει φιλοξενία σε προσκυνητή-κάτοχο ειδικού διαμονητηρίου που εκδόθηκε από άλλο μοναστήρι.
Κανονικά η διάρκεια διαμονής σας στο Άγιο Όρος είναι 4 ημέρες (3 νύχτες). Μετά τη λήξη της, δεν θα μπορέσετε να ζητήσετε φιλοξενία.